Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız Sayın Prof. Dr. Vedat Işıkhan Başkanlığında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ev sahipliğinde Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun ilk toplantısı gerçekleştirilecektir.” ifadeleri kullanıldı.
Milyonlarca çalışanı ilgilendiren asgari ücret görüşmelerinde kritik gün yarın. Yeni yılda geçerli olacak asgari ücret, işçi tarafından 5, işveren tarafından 5 ve hükümet temsilcilerinden 5 kişi olmak üzere toplam 15 kişilik heyet tarafından belirleniyor. Görüşmelerde işçi tarafını Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), işveren tarafını ise Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) temsil edecek. Daha önceki görüşmelerden farklı olarak Türk-İş, görüşmelerde işçi tarafını temsil edecek olan 5 kişilik heyette asgari ücretle çalışan kasiyer, sağlık çalışanı, enerji işçisi ve karayollarında çalışan bir taşeron işçinin yer alacağını bildirdi.
Peki asgari ücrete zam pazarlığında masada hangi başlıklar olacak? Asgari ücrete ne kadar zam olacak? Asgari ücrete dair tüm senaryoları CNN Türk canlı yayınında değerlendiren Ekonomist Murat Ferman, şu ifadeleri kullandı:
İŞTE ASGARİ ÜCRETTE OLASI SENARYOLAR
“Yüzde 35 ile bir düzenleme yapılırsa 15 bin 392 TL düzeyinde bir asgari ücret olacak. Yüzde 40 ile yapılırsa 15 bin 962 TL, yüzde 40’ın üzerindeki tüm artışlarda 16 bin TL sınırı geçiliyor. Yüzde 45’lik bir artışla 16 bin 532 TL ile karşı karşıya kalıyoruz.
Şunu belirtmek lazım enflasyonun yüksek oranda seyrettiği ekonomik çerçevede bu rakamların itibari önemi, ifade ettikleri değer farklı bir noktaya bizi taşıyor. Hepimiz biliyoruz ki geçtiğimiz dönemde asgari ücretle ilgili önemli artışlar, yapılmıştı. Asgari ücretle ilgili olarak yarın başlayacak görüşme maratonundan önce üç unsur var.
TEK ZAM BEKLENTİSİ
Bir tanesi sayın Cumhurbaşkanı’nın açıklaması. Bir kere zam yapılacak denildi. Bu veri olarak karşımızda duruyor. Taraflar pazarlıklarını da pozisyonlarını da tek zam yapılma üzerinden değerlendirecekler.
HEDEF ENFLASYON
İkincisi hedef enflasyona göre zam yapılacağı anlaşılıyor. Hedef enflasyon önümüzdeki sene sonu itibarıyla ortaya konulmuş olacak. An itibarıyla değiştirilmeden yüzde 36 düzeyinde kalan enflasyondur.
AÇLIK SINIRI
Bir de TÜRK-İŞ’ten açıklama geldi. Kendi hesapladıkları açlık sınırı var. O da 14 bin TL’nin biraz üzerinde. Onun altında bir teklife açık olmadıklarını söylediler. Taban pazarlık fiyatını deklare ettiler.
Asgari ücrette ay sonuna kadar 3-4 defa toplantı yapılacak. 15 kişilik bir komisyon toplantısı. Nihai kararın Cumhurbaşkanı tarafından verilip deklare edileceğini biliyoruz. Burada bir anlayış farkı var. Geçtiğimiz dönemlerde de oluyor. Bir tanesi asgari ücret bir kişi üzerinden düşünüldüğünde öngörülür. İşgören kesimi bunun 4 kişilik bir aile üzerinden değerlendirelim, işveren kesimi ailenin geçimini çalışan sağlar, asgari ücret kişi başına hesaplanır diyor. Burada bir ayrı duruş var.
Bir başka ayrı duruş da senelerdir devam eden işgören kesimi diyor ki biz geçtiğimiz yıla ait kayıplarımızı telafi edelim ondan sonra önümüze bakalım diyor. İşveren kesimi de bizim konuşacağımız ücret önümüzdeki yıla matuf ücrettir. Geçtiğimiz yıl geride kaldı, bununla hesabı karıştırmamak gerekli diyor.
ÇİFT ZAM YAPMAK DURUMUNDA KALINIR MI?
Kalınabilir, gidişata göre. Önümüzdeki sene enflasyon hedeflemesi söz konusu olacaksa. TCMB’nin, Cumhurbaşkanı Yardımcısı’nın belirttiği gibi önümüzdeki haziran ayına kadar enflasyonda yukarı gidişatın devam edeceğine dair hükümetin tespit ve sunumları var. Bu yüzde 72 civarına ulaşacak deniliyor. 2024’ün ilk 5 ayında yüzde 35’in altında bir enflasyon görmemiz gerekiyor.
Asgari ücretle bu kadar ilgilenmemiz asgari ücretin neredeyse ortalama ücret gibi algılanmasıdır. Normalde asgari ücret çalışan kesimin ufak bir oranını ilgilendirir, işe yeni başlayanlar vs. İspanya’da bu yüzde 1’in altındadır. Hollanda’da yüzde 6’dır. Romanya’da yüzde 21. Bizde 2018 yılında yüzde 36.2 yani 3’te 1’i asgari ücretle çalışırken şu anda maalesef oran yüzde 57’ye ulaşmıştır. Asgari ücret bir çıpa ücret oluyor.
